Комплексная работа
па беларускай мове і літаратуры
5 клас
1. Выпісаць спачатку словы, у якіх звонкія зычныя аглушаюцца, а пасля – словы, у якіх глухія зычныя азванчаюцца.
Грузчык, дзядзька, касьба, малацьба, мароз, незабудка, падтрымаць , стог, указка, футбол.
Максімальная колькасць – 5 балаў
Па 0,5 балаў за правільны адказ
2. Укажыце, колькі разоў гук [а] сустракаецца ў сказе
Аднойчы, калі моцна разгулялася мяцеліца, нехта пастукаў у акно. _________________________________________________________________
Вызначце, колькі слоў у сказе? Адталаадзімовагаснегузямля.
__________________________________________________________________
Максімальная колькасць - 5 балаў
Па 2,5 балаў за правільны адказ
3. Устаўце прапушчаныя літары(е, я): С…мнаццаць, л…снічоўка, с…кунда, мес…ц, св…ткаваць, к…фір, ц…ц…рук, па…дынак, малюс…нькі, ап…тыт, тыс…ча, кол…р.
Максімальная колькасць – 6 балаў
Па 0,5 балаў за правільны адказ
4. Запішыце словы па-беларуску:
Семья - __________________ Жизнь - __________________
Стадион - __________________ Судья - __________________
Урожай - __________________ Аквариум- __________________
Озеро - __________________ Наука - __________________
Миллион - __________________ Аул- __________________
Максімальная колькасць – 5 б.
Па 0,5 б. за слова
5. Дайце значэнне фразеалагізмам:
у свіныя галасы - ___________________________________________
спакон вякоў - __________________________________________
гады ў рады- ____________________________________________
без году тыдзень - __________________________________________
цераз пень калоду- _________________________________________
ні жывы ні мёртвы _________________________________________
Максімальная колькасць – 3 бала
Па 0,5 б. за значэнне
6. Замяніце словазлучэнні аднаслоўнымі :
Вучань пятага класа - ______________________________
Страфа з трох радкоў - ______________________________
Тэрмін у дваццаць год- _____________________________
Прызначаны для дваіх - ______________________________
Дыстанцыя ў сто метраў - _____________________________
Вучань трэцяга класа - ____________________________
Максімальная колькасць балаў - 3 б.
Па 0,5 б. за правільны адказ
7. Выпішыце словы: 1- словы з нулявым канчаткам, 2- словы, якія не маюць канчаткаў:
Дзеці, горача, зелень, скажаш, верабей, метро, ціха, пароль, свякроў, кенгуру, ідзяце, запявалі, пень, цікавымі, глуха.
1.____________________________________________________________
2.____________________________________________________________
Максімальная колькасць балаў - 5 б.
Па 0,5 б. за правільны адказ
8. Разабраць словы па саставу:
Адлятаюць, дакладчык, раніца, асілак, веснавы, вучаніца.
Максімальная колькасць балаў - 3 б.
Па 0,5 б. за правільны разбор
9. Дадзена першая частка прыказак, дапішыце другую:
1) Кінь перад сабою, _________________________________
2) У людзей пытай, _________________________________
3) Як гукнецца, _________________________________
4) Усё мінецца, _________________________________
5) Калі Бог злучыць, ________________________________
Максімальная колькасці - 5 балаў
Па 1 б. за прыказку.
10. Суаднясіце прозвішча аўтара з назвай твора.
У. Караткевіч “Зімой”
М. Багдановіч “Ля вогнішч начлежных”
Я. Колас “Датрымаў характар”
А. Кудравец “ Бацьку”
А. Гарун “Калі ласка”
П. Броўка “Песня ляснога жаваранка”
Р. Барадулін “Цітаўкі”
М. Танк “Нямоглы бацька”
Максімальная колькасць – 4 б.
Па 0,5 б. за адказ
Алімпіядныя заданні
5 клас
Сінтаксіс і пунктуацыя
1.
Разбярыце
сказ па членах сказа, вылучце назоўнікавае і дзеяслоўныя словазлучэнні. Разбярыце
іх
На
узлеску злёгку пажаўцелі беластволыя бярозкі.
2.
Графічна
разбярыце сказ па членах сказа
Я павярнуў назад і пайшоў куды вочы глядзяць
3.
Сярод
прыведзеных спалучэнняў слоў адзначце словазлучэнні.
Невад з рыбай, цёплы дзень, бег час, дваццаць першы,
сцямнела на двары, пастукаў нясмела, сорак градусаў, усюды і заўсёды, я хачу,
ля дома, хлопчык чытае, чытае кнігу, сад пасадзілі, у садзе.
4.
Перакладзіце
словазлучэнні на беларускую мову.
Благодарить друга, болеть гриппом, смеяться над сестрой,
пошёл за маслом, два раза в неделю, выбрать по своему вкусу, из-за лени, выше
брата.
5. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропускаў абавязкова
ставіцца працяжнік.
Залатыя прамяні, вы_ сонца ясныя веснік. Звон даспелага
жыта _крыштальны, чароўны. Вада_нязмеранае багацце. Спадарожнік
чалавека_памяць. Палессе, ты_сапраўдная паэма!
Парэчча _ слаўная мясціна. Рукі ў майго сябра_умелыя,
працавітыя.
6.
Знайдзіце
словазлучэнні з памылкамі і выпраўце іх.
Дакрануцца да рукі, хварэць грыпам, хадзілі за соллю, сустрэцца
апоўдні, убачыць сваімі вачамі, звяртацца за дапамогай, чытаць пра сябе,
хадзіць за суніцамі.
7.
Адзначце
сказы з простай мовай, у якіх знакі прыпынку пастаўлены правільна. Выпраўце
памылкі.
1. “Чым
яна мне мілая?” – пытаўся я ў самога сябе. 2. “Ты нешта перажываеш. Што з
табою, Наталля,” – пытаўся Кірыл. 3. “Збірайце, вывучайце народную творчасць –
гаварыў Рыгор Шырма. – Праца ваша будзе ацэнена”.
8.
Устаўце
прапушчаныя літары, расстаўце знакі прыпынку
Неспадзяваная сустрэча
Алімпіяда па беларускай мове
5 клас
1.
Устаўце прапушчаную літару:
Л…генда, б..ёлаг, л…снічоўка, т…атр, до..дж, с…мнаццаць, камп…ютар,
бара..ьба, стра..с, мя…кі. (0,1 бал за правільны адказ)
2.
Е ці Я? Устаўце патрэбную літару.
Л…док, цец…рук, л…снік, дз…вяты, г…рой, г…нерал, кал…ктыў, с…анс, св…тлець,
м…даль. (0,1 бал за правільны адказ)
3.
Вучань запісаў сказ: Сябр
звернуўся да мяне с прозьбай. Колькі арфаграфічных памылак зрабіў хлопчык?
а.
2
б.
3
в.
4
г.
5
д.
памылак няма (1 бал)
4.
У якім слове ўсе зычныя мяккія:
а.
Дарога
б.
Дзень
в.
Плынь (1 бал)
5.
Вызначце склон выдзеленых назоўнікаў у вершаваных радках
Якуба Коласа:
Пабяліла зіма і палі, і лугі,
І сады, і лясы, і над рэчкай стагі.
а.
Назоўны
б.
Родны
в.
Давальны
г.
Вінавальны
д.
Творны (1 бал)
6.
Якія дзеясловы з дадзеных ужыты ў форме 2-ой асобы
множнага ліку?
а.
маўчыце
б.
просяць
в.
берагуць
г.
бяжым
д.
кажаце (1 бал)
7.
Якімі членамі сказа з’яўляюцца выдзеленыя словы:
Расцвітае луг вясновым цветам,
Пчолы пачалі мядовы збор.
За азёрамі пад небам светлым
а.
дзейнікам
б.
выказнікам
в.
дапаўненнем
г.
акалічнасцю
д.
ахначэннем (1 бал)
8.
Якія прыклады не
з’яўляюцца словазлучэннямі:
а.
летні дзень
б.
пайсці дадому
в.
дзяўчынка чытае
г.
верш Купалы
д.
упалі кроплі
е.
прыйшла зіма
ж.
стала холадна
з.
буран наляцеў (0,25 за правільны адказ)
9.
Дадзены сказы:
1)
Паволі насоўваўся вячэрні змрок.
2)
Адценні зялёнага колеру ўжо немагчыма было адрозніць.
3)
Надыходзіў летні вечар.
4)
Зелень на дрэвах цямнела.
Вызначце правільны
парадак сказаў, каб атрымаўся тэкст.
а.
1, 3, 2, 4.
б.
4, 3, 1, 2.
в.
2, 1, 3, 4.
г.
3, 1, 4, 2.
д.
3, 2, 1, 4. (1 бал)
10.
Запішыце словы па – беларуску:
Семья -
Жизнь -
Внук -
Судья -
Урожай -
Березка -
Озеро -
Наука -
Здоровье -
Железо - (0,1 бал за правільны
адказ)
Алімпіяда па беларускай
мове і літаратуры
1.
Укажыце колькасць гукаў у
прапанаваных сказах.
Сказ
|
Гук
|
Колькасць
|
Без галавы, што без
рук.
|
[а]
|
|
Не скачы на высокія
горы, бо на нізкія сядзеш.
|
[с]
|
3 балы
2.
Выпішыце словы, у якіх
ёсць 2 гукі [д], падкрэсліце гэтыя гукі.
Адфутболіць, адведаць, дудка,
дадумацца, адкідаць. 2 балы
3.
Запішыце словы
па-беларуску і пастаўце націск.
Издали –
Прикосновение –
Вилка –
Наскочить – 2 балы
4.
Запішыце нумары сказаў у
такой паслядоўнасці, каб атрымаўся тэкст.
1.
Вялікая заслуга ў гэтым належыць вядомаму краязнаўцу
Вячаславу Ляшковічу. 2. На Маладзечаншчыне зразумелі, што прыдарожны камень –
помнік не толькі прыроды, але і гісторыі свайго краю. 3. Па яго ініцыятыве
дзесяткі валуноў ператварыліся ў манументы. 2 балы
5.
Запішыце па 5 назоўнікаў,
якія абазначюць:
а) назвы з’яў прыроды;
б) назвы гарадоў;
в) назвы прафесій. 5 балаў
6.
Падбярыце антонімы да
наступных слоў:
раніцай, вясёлы, маладосць,
працаваць, хутка, белы, дзень. 2 балы
7. Складзіце і запішыце тэкст-апісанне мастацкага
стылю на тэму “Мая любімая жывёла”.
6 балаў
Алімпіяда па беларускай мове
1.
Якія гукі выконваюць ролю
адрознівальнікаў сэнсу ў наступных парах слоў? Запішыце.
Баец – барэц, лёгка –
лёжка, лясны – ясны, снег – смех, ёд – яд, рэдзька – рэдка, вяду – ваду.
Максімальная колькасць – 3 балы
2.
Запішыце назвы ягад
па-беларуску.
Брусника, земляника, клюква, ежевика, черника,
клубника. 1 бал
3.
Што лішняе сярод слоў
адпаведнага радка? Укажыце прычыну, па якой слова лічыцца лішнім.
а) Воблакі, азёры, вокны, вароты, вушы.
б) Дэпо, метро, кіно, акно, трыо.
в) Восень, гусь, радасць, боль, рунь.
Правільна вылучанае слова – 0,5 бала,
1
абгрунтаванне – 1 бал
4. Ад назваў мядзведзь,
алень, авечка, карова ўтварыце назвы маладых
істот. З утворанымі словамі складзіце і запішыце па 1 сказе.
істот. З утворанымі словамі складзіце і запішыце па 1 сказе.
Максімальная колькасць – 4 6алы
5. Устаўце прапушчаныя літары.
Б…тон, зака...чык, інж…нер, мала...ьба, мес…ц, пя...чота, р...мень, с…мёра,
тун...ль, дакла…чык.
Правільны адказ – 0,5 бала
6. Падбярыце антонімы да
прыметнікаў.
Свежы (хлеб), свежая (газета), ціхі
(дзень), ціхі (голас), новы (дзень), новая (кніга).
Максімальная колькасць – 3 балы
7. Вызначце, да якога стылю адносіцца тэкст і абгрунтуйце свой
выбар.
Даўжыня цела бусла 98–106 сантыметраў, маса 2,9–3,5 кілаграма. Апярэнне
белае з чорным на крылах. Ногі і дзюба чырвоныя. Размах крылаў 2,25 сантыметра.
Прылятае ў канцы сакавіка – пачатку красавіка. Гнездавацца пачынае з
трохгадовага ўзросту. Гнёзды з галля высцілае сухой травой і мохам, будуе на
дахах дамоў і гумнаў, на высокіх дрэвах, пераважна ў сельскай мясцовасці,
выкарыстоўвае іх штогод. Адлятае белы бусел у жніўні-верасні. Зімуе ў Паўднёвай
і Цэнтральнай Афрыцы.
Максімальная колькасць – 4 балы
8. Запішыце словы ветлівасці, якія прынята ўжываць пры
сустрэчы.
Адзін выраз – 0,5 бала
1 варыянт
1.
Падзяліце тэкст на сказы і запішыце яго.
Здаўна
беларусы любяць садзіць каля сваіх хат ліпы ад ліпы шмат дабра асабліва карысны
ліпавы мёд і ліпавы цвет гэта першае лякарства ад многіх хваробаў ліпавы цвет
людзі збіраюць і сушаць.
2. З
запісанага тэксту выпішыце дзеясловы ў неазначальнай форме. Пазначце ў іх
корань.
3. Напішыце
словы разам ці асобна:
(Не)пакрыўдзі
старога, (на)узгорку, (з)біць, (пры)морскі, (не)паламай галінку, (пры)ехаць,
(не)тапчы травіцы.
4.
Знайдзіце ў сказах пунктуацыйныя памылкі, выпраўце іх. Сказы запішыце ў
выпраўленым варыянце.
А)
Добрай раніцы, крычу я людзям.
Б)
Лістапад апошні месяц восені.
В)
Усе сумленныя людзі хочуць: “Каб на зямлі быў мір і шчасце”.
5.
Складзіце і запішыце сказы па наступных схемах:
А: “П!”
З! ...!
6.
Знайдзіце чацвёртае “лішняе” слова ў радках.
А) лью, Савельеў, цень, Ульяна;
б) Юля, юны, раз’юшаны, цюльпан;
в) траўка, пайшоў, дрэўца, слоўнік.
7. Запішыце
словы, у якіх колькасць гукаў і літар не супадае. Пазначце колькасць гукаў і
літар.
Брыльянт,
сям’я, багацце, авіяцыя, пісьмо, клас.
8. Якія
віды беларускіх народных казак вы ведаеце?
9.
Суаднясіце герояў і назвы казак:
Костусь “Зачараваная
гаспадарка”
Дзед Агей “На рэчцы”
Гаўрыла “Цітаўкі”
10. Якія
сродкі мастацкай выразнасці часта сустракаюцца ў казках?
2 варыянт
1.Паставіць націск у наступных
словах:
Алфавіт , крапіва, магазін, маляр,
муляр, грамадзянін, імя __5 б.
2. Вызначце колькасць гукаў у
словах:
Лье, раён, сям я, дрэва,
белая __2б. ___
3. Якія словы вымаўляюцца так:
[ Л’ охка],[ проз’ба],[ с’ н’эх], [б’ ароска], [хвой’ а] ___ 5б.
4.Укажыце,колькі разоў гук
[з] сустракаецца ў сказе: Зіна звярнулася з
просьбай да Лізы
___2б
5.Якія словы атрымаюцца, калі вы прачытаеце па гуках
справа налева:
Нос, кот, гол, лёс, лета
__5б.
6.
Устаўце прапушчаныя
літары ў словах:
Бр…во, інж…нер, д…рэктар, м…даль, л…генда, лод…р,
с…лянін, шніц…ль, ч…рствы, вет…ран 5 б.
7.
Дапішыце беларускія
прыказкі :
Рыхтуй сані летам, а…….. . Дарагая тая хатка, дзе
……. .
Хто полю годзіць, у таго… . Новых сяброў набывай,
але … . 4б.___
8.
Назавіце адным словам:
а) час перад усходам сонца,калі пачанае днець; самы
пачатак раніцы ____________
б) дробнае сучча, галіны ___________
в) ранішняя яда _____________
г) вялікая
ахвота, імкненне да чаго-небудзь ___________ 4б.
9. Хто
аўтар названых твораў?
“ Нямоглы бацька”________________
“ Васількі”______________________
“
Цітаўкі”_______________________ 3б.
10.
Які мастацкі сродак
выкарыстоўвае аўтар у наступных радках:
Як мары, белыя
бярозы
Пад сінявой начной
стаяць…
Назавіце
аўтара і назву твора.
3б.
3 варыянт
1.
З
даўніх часоў яна была за вёскай. І ў зімовую сц..жу, і ў летнюю спёку заўсёды
бруілася там вада. А калі побач праклалі дарогу – крынічкі не стала. Віднелася толькі
пляма, з якой ледзь сачылася вада. Усе бачылі, што крынічка паміра.., але
толькі адзін чалавек, Сямён, узя..ся выратаваць яе. Ён змайстраваў маленькі
зруб, апусціў у з..млю, і крынічка аж..ла. Захадзілі на дне п..счынкі. У
крыштальнай вадзе пачало пабліскваць сонца. І зноў прахожы мог прагнаць смагу.
Сямёна
даўно няма. А крынічка жыв.. і зараз. І называюць яе Сямёнавай.
1. Устаўце прапушчаныя літары.
2. Адзначце
характарыстыкі, якія адпавядаюць дадзенаму тэксту:
а) тып тэксту –
апавяданне;
б) тэма тэксту:
Сямёнава крынічка;
в) сувязь слоў у
тэксце – паралельная;
г) асноўная думка тэксту
выражана ў другім сказе;
д) сродкам сувязі сказаў у тэксце
з’яўляецца займеннік.
2. Выпішыце
са сказаў:
а) назоўнікавыя словазлучэнні;
б) дзеяслоўныя словазлучэнні.
1. У шапаценні лісця чулася ўхваленне сонцу і
вадзе. (Я. Крамко )
2. Павольна праляцела чапля і прагаварыла нешта
скрыпучым голасам.
( Я. Крамко )
3.
Падкрэсліце выдзеленыя словы як члены сказа.
а) Паблізу
села на дрэва чародка лясных жаваранкаў. (Р. Ігнаценка )
б) Пасля дзённай гарачыні паветра поўнілася водарам палявых кветак.
(У.Ляўданскі)
в) Ахутала вас, дрэвы, восень туманамі, звязала павуціннем. (С.Лобач)
г) Праз павалоку хмар праразаліся маленькія і вялікія зоры. (Б.Сачанка)
д) Восень – прыгажуня
і чараўніца. (В.Кукса)
4. Выпішыце
складаныя сказы, пастаўце ў іх знакі прыпынку.
а) Дзяцел абстукаў пень і скокнуў на арэшыну.
б) Раптоўна ўдарыў гром зашумелі лазнякі
пахілілася да ракі трава.
в) Андатра сядзела на задніх лапках а пярэднімі
прыгладжвала мокрыя валасы.
г) Я добра памятаю той дзень які навучыў мяне быць
неабыякавым да прыроды.
5. Састаўце
і запішыце сказы, якія адпавядаюць наступным схемам:
а) З! … .
б) …, З.
в) …, З , … .
6. Выберыце
правільны адказ.
Літара у пішацца ў словах:
а) па..за;
б) кло..н; в) панеслі ў
вёдрах, .. кошыках; г) ва
..ніверсітэце;
д) хлопцы-..мельцы; е) а..кцыён; ж) па..годдзе; з) прэзіды..м.
7. Адзначце
словы з прыстаўнымі гукамі:
а) вольха;
б) вузкаваты; в) ордэн; г) павуцінне; д) вусаты;
е) Лявон;
ж) окаць; з)
імчаць; і) Орша.
8. Якое
сцверджанне правільнае?
а) Казка – апавяданне фантастычнага або
сацыяльна-бытавога зместу з шырокім выкарыстаннем вымыслу.
б) Легенда
– фальклорнае апавяданне, у якім ад імя сведкі або ўдзельніка падзей
расказваецца пра цікавыя з’явы жыцця.
в) Паданне
– фантастычнае апавяданне, якое ўспрымаецца як верагоднае, хоць яно і не
пацверджана дакументальнымі (гістарычнымі) матэрыяламі.
9. Назавіце
аўтара і назву твора:
Гара
ж ім сказала:
-
За тое, што вы не паслухалі свае маткі і кінулі сваю
радзіму, вы будзеце вечна кружыцца па свеце і ніколі не збудзеце сваёй жальбы
па родных кутках, і нідзе не будзеце мець вы прытулку на свеце.
10.
- То ж надумаўся… У нас хітрэйшыя самалёты
ёсць. РР-а-аз – і няма сотні немцаў. Рр-а-аз – і другой нямашака… Немцы, яны
хітрушчыя, а мы яшчэ хітрэй… - рэзка абарваў Міколка хлапчука, марыўшага пра
такія дзівосныя самалёты, якія махаюць крыламі і садзяцца, дзе хочуць, як
буслы.
Усе
задумаліся.
а) Хто аўтар апавядання
“Васількі”?
б) Назавіце іншыя творы мастацкай
літаратуры на ваенную тэму.
Комплексная работа па беларускай
мове і літаратуры
V клас
2016/2017 навучальны год
1. Запісаць словы літарамі:
[каз’ба] -
[дошч] -
[пытай’эс’с’а] -
[л’іджба] -
[с’в’атло] -
[дз’в’эры] -
[спов’эц’] -
[рашчасац’] -
2. Перакладзіце на беларускую мову:
Старая мельница -
огромный простор -
высокий стебель -
зелёный папоротник -
_
белая лебедь -
стройный тополь -
3. Замяніць словазлучэнні адным словам-адпаведнікам:
Наведавальнік
тэатра -
Наведвальнік
магазіна -
Наведвальнік
паліклінікі -
Наведвальнік
бібліятэкі -
Асоба,
якая гуляе ў футбол -
Асоба, якая робіць паездку на грамадскім
транспарце -
4. Размяркуйце прапанаваныя прыклады ў табліцу
згодна назве сінтаксічных адзінак:
1. Гасцінныя
людзі жывуць у Беларусі. 2. Снег шчыльна ўкрывае сонную зямлю белым пакрывалам,
але лес жыве. 3. Паляна каля возера. 4. Сонца свеціць, ды не грэе.
Сінтаксічная
адзінка
|
Прыклад
|
Складаны сказ
|
|
Просты развіты
сказ
|
|
Просты
неразвіты сказ
|
|
Словазлучэнне
|
5. Аднавіце рассыпаныя фразеалагізмы. Да
назоўнікаў, што змешчаны ў правым слупку, дадайце прыметнікі з левага і
запішыце ўстойлівыя словазлучэнні:
Воўчы галава
Вялікі грамата
Гарачы
білет
Доўгі ноч
Кітайскі
снег
Леташні
сэрца
Мёртвы
хватка
Рабінавы
язык
6. Вызначыць род назоўнікаў, змешчаных у табліцы. Падабраць
да назоўнікаў прыметнікі, словазлучэнні запісаць у табліцу:
Назоўнік
|
Род назоўніка
|
Словазлучэнне
|
шынель
|
||
боль
|
||
палын
|
||
гусь
|
||
качаня
|
||
туфля
|
||
ледзі
|
||
цэцэ
|
||
кенгуру
|
||
жэле
|
7. Запішыце 3 прыказкі са словам дружба.
8. Запоўніць пропускі ў выказванні:
Эпітэт – мастацкае ________________________, якое вобразна характарызуе
________________, ____________________, ____________________
.
9. Да назвы твора, які запісаны ў табліцы, запішыце аўтара.
1. Якуб Колас
2.Андрэй Федарэнка 3.Георгій Марчук 4.Уладзімір Караткевіч
Назва твора
|
Аўтар
|
“Чужое багацце”
|
|
“Нямоглы бацька”
|
|
“Крыніца”
|
|
“Падслуханая
казка”
|
10. Пададзены прозвішчы беларускіх пісьменнікаў.
Замест пропускаў запішыце іх імёны.
1.____________________
Танк
2.____________________Багдановіч
3.
___________________ Купала
4.___________________
Лынькоў
5.___________________Броўка
Комментариев нет:
Отправить комментарий